شیر پروانه ای ( Butterfly valve ) نوعی شیرآلات صنعتی است که با استفاده از یک دیسک دایره ای شکل ، جریان سیال را کنترل میکند. شیر پروانه ای برای قطع و وصل و کنترل جریان سیال به یکی از انواع عملگرها که شامل اهرم، گیربکس، جک پنوماتیک، برقی یا هیدرولیکی است تجهیز میشود. نحوه عملکرد شیر پروانه ای مثل شیرهای توپی برای قطع و وصل سریع جریان است و به دلیل اینکه این شیرها همواره در مسیر جریان سیال قرار میگیرند، افت فشاری در مسیر عبور سیال ایجاد می نمایند.
شیر پروانه ای به دلیل عرض کم آن معمولا دارای وزن کمتری نسبت به سایر شیرها می باشد. همین مطلب باعث می شود از لحاظ قیمت هم معمولا مقرون به صرفه باشد. شیرهای پروانه ای برای سرویس های مایعات، بخار، سرمایش آب و هوا و گاز ها، آتش نشانی و مکش کاربرد دارند.
